Over het Kerkplein

Rond 1810 liet Petrus Judocus van Oosthuyse, een rijke ondernemer van Vlaamse oorsprong, bewoner van Buitenplaats Sparrendaal en leverancier van het Franse leger bij Austerlitz, een dorpskern voor een nog niet bestaand dorp Rijsenburg bouwen. Het dorp moest een rooms-katholieke leefgemeenschap worden. Op de tekentafel van de Haagse bouwmeester Adrianus Tollus werd dat een min of meer halfrond dorpsplein, met een bebouwing in de zogenaamde Empire-stijl.

Het plein werd aan de bovenzijde doorsneden door een ‘landstraat’, de zandweg van Utrecht naar Arnhem, nu de Hoofdstraat. Meest kernachtig was de zuidzijde, met een kerk en twee huizenblokken ter weerszijden, in een halfgebogen vorm. Aan de overkant van de straatweg een logement of herberg annex stallingen en opnieuw een blok huizen. In 1967 werd het Kerkplein door de toenmalige Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed tot beschermd dorpsgezicht verklaard. Een belangrijke restauratie aan het Kerkplein werd uitgevoerd in de jaren 1976-1978: die van de kerk St. Petrus Banden. De kerk verkeerde in 1975 in deplorabele toestand; vooral het oorspronkelijk deel uit 1810 toonde gebreken. Dorpsbewoner Wim Harzing ontketende toen een actie die resulteerde in een grondig aangepakte restauratie. Toen is ook de historische vereniging Vroeger en Nu opgericht. In 1987 kreeg het echtpaar Jan en Nolly van Aarnhem de Heemschutprijs voor de zorgvuldigheid waarmee zij hun Kerkpleinwoning via een ingrijpende verbouwing op een historisch verantwoorde wijze vorm en inhoud hadden gegeven. (Overgenomen uit ‘Heg en Steg’ van Dick Steenwijk; 2000). Een bijzonder geslaagde aanpassing is ook de bouw van het woonhuis op nummer 4, waardoor het Kerkplein compleet werd. Het lijkt een origineel pand, toch is het pas in 1991 gebouwd in dezelfde stijl als de rest van het Kerkplein.

Herinrichting

Rond 2007 zijn plannen opgesteld voor de herinrichting van het Kerkplein. In eerste instantie ingegeven omdat de grove keien op het Kerkplein niet gemakkelijk begaanbaar zijn en soms losliggen. Tevens werden de bomen niet goed onderhouden. Beiden zijn natuurlijk primair een taak van de gemeente. Uiteindelijk heeft de gemeente een plan vanuit de vereniging Vrienden van het Kerkplein omarmd dat in essentie bestaat uit een nieuwe halfverharding, een hardstenen band in boogvorm met een inscriptie over de geschiedenis van het Kerkplein, parkeren alleen toe te staan op het smalle gedeelte en het kappen van de vier bomen in de rondingen van het plein.

Over Rijsenburg zelf, sinds 1931 samengevoegd met Driebergen, is meer te lezen op: https://nl.wikipedia.org/wiki/Rijsenburg